Jan Kanty Lasota „Kanty”, „Przyzba” (1899 – 1950)
Latem 1914 r. pod przybranym nazwiskiem wstąpił do Legionów Polskich, ale ze względu na młody wiek został odesłany do domu. Choć nie zdołał włączyć się w czyn legionowy, to służbie Polsce poświęcił całe życie – aż do śmierci w sowieckim obozie.
Sztuka i człowieczeństwo w obozowym piekle
Warto przypomnieć piękną postać Albina Marii Bonieckiego (1908–1995), artysty plastyka, który więziony na lubelskim Majdanku (KL Lublin), wykorzystał swój talent, aby dostarczyć współwięźniom pokrzepienia i otuchy. W maju 1943 r., w KL Lublin, stanęła Kolumna Trzech Orłów, wykonana przez Bonieckiego i jego towarzyszy, których pod pretekstem udziału w pracach nad rzeźbą ocalił od śmierci.
Zgon przed narodzeniem, czyli o Centralnym Porcie Węglowym
Ogłoszony w 1978 r., na zakończenie obrad XII Plenum KC PZPR, program „Wisła” w oficjalnym, propagandowym przekazie miał być ukoronowaniem Gierkowskiej „dekady dynamicznego rozwoju”. Czym był naprawdę?
28 maja 1940 r. wojska alianckie po ciężkich walkach z wojskami niemieckimi zdobyły port w Narwiku.
Żołnierz czy ksiądz? O duszpasterstwie wojskowym ludowego Wojska Polskiego
Do walki z Kościołem katolickim komuniści używali różnych sposobów: przez propagandę, represje administracyjne czy podatkowe, inwigilację, po terror i morderstwa. Jednym ze środków próby opanowania i ograniczenia działalności Kościoła było stworzenie rozłamu wśród duchowieństwa.
Pamiątki po ppor. Leopoldzie Szewczyku
27 maja 1944 r. u zbiegu ulic Lubicz i Botanicznej w Krakowie Niemcy rozstrzelali 40 Polaków przywiezionych z więzienia gestapo przy ul. Montelupich. Jedną z ofiar był żołnierz ZWZ-AK ppor. Leopold Szewczyk. W 2022 r. jego wnuczka, mieszkająca na stałe we Francji Hanna Ostrowski, przekazała Archiwum krakowskiego oddziału IPN pamiątki po dziadku.
„Sosab” – życie i służba niepokornego generała. Generał Stanisław Sosabowski (1892–1967)
Spośród oficerów Wojska Polskiego, których nazwisko stało się głośne w czasie II wojny światowej, jedno z czołowych miejsc zajmuje gen. Stanisław Sosabowski. Włożył on ogromny wysiłek w powstanie i wyszkolenie pierwszej polskiej, elitarnej jednostki powietrznodesantowej i brawurowo dowodził nią w boju podczas operacji „Market Garden”.
Witold Pilecki mniej znany
O Witoldzie Pileckim napisano wiele książek w Polsce i za granicą. Był znany ze swojego niespotykanego bohaterstwa – głównie jako ochotnik do niemieckiego obozu zagłady KL Auschwitz. Dotknęło go też wiele innych życiowych doświadczeń. Pochylmy się nad kilkoma mniej znanymi fragmentami jego biografii, które ukazują bogatą osobowość i twardy charakter jednego z najdzielniejszych Polaków.
Monte Cassino, Senio, Bolonia... O 3. Dywizji Strzelców Karpackich
9 maja 1942 r. Naczelny Wódz, gen. Władysław Sikorski, zatwierdził nazwę 3. Dywizji Strzelców Karpackich (3. DSK). Sześć dni wcześniej wydał rozkaz o jej sformowaniu z dniem 3 maja 1942 r. Dowódcą nowej formacji został gen. bryg. Stanisław Kopański, stojący dotychczas na czele, wsławionej obroną Tobruku, Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich (SBSK).
Ukrywał Żyda na parafii. Ksiądz Edward Tabaczkowski z Tłumacza w archidiecezji lwowskiej
W ciągu dnia ukrywający się student Leon Weiser przebywał na probostwie, wieczorami udawał się do sąsiedniego gospodarstwa volksdeutschów Falsingerów. Po pewnym czasie został przez Niemców aresztowany i stracony. Być może to wydarzenie spowodowało, że ksiądz proboszcz Edward Tabaczkowski znalazł się w kręgu zainteresowania Gestapo. O duchownym z Tłumacza zaangażowanym w pomoc Żydom w okresie II wojny światowej opowiada Tomasz Gonet.
Kapitan Henryk Żuk. Szef największej ekspozytury wywiadowczej Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj
25 maja 1916 r. urodził się kpt. Henryk Żuk „Onufry”, „Barański”, „Andrzej”, „Jasiński” – szef wywiadu wschodniego Armii Krajowej, Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj i 2. Korpusu Polskiego.
Anna Stawicka-Kołakowska – najmłodszy więzień polityczny PRL
Kobiety zawsze czynnie uczestniczyły w działalności opozycyjnej. Wiele z nich w okresie stanu wojennego zostało aresztowanych i przebywało w więzieniach. Najmłodszym więźniem politycznym PRL była Anna Stawicka-Kołakowska (rocznik 1964!), która od 1980 r. czynnie uczestniczyła w działaniach opozycyjnych, m.in. brała udział w wiecach rocznicowych i demonstracjach protestacyjnych w Gdańsku.
